Esperanto na Śląsku
Esperanto en Silezio

 
Esperamto na Śląsku (strona główna) • Esperanto en Silezio (ĉefpaĝo)
Historia śląskiego ruchu esperanckiego • Historio de la silezia Esperanto-movado
Katolicki ruch esperancki na Śląsku • Katolika Esperanto-movado en Silezio
Kronika ruchu esperanckiego na Śląsku • Kroniko de la Esperanto-movado en Silezio
Nasze gry językowe • Niaj lingvaj ludoj
Nasze pliki karaoke 1 • Niaj karaokeoj 1 ••••• Nasze pliki karaoke 2 • Niaj karaokeoj 2
Rola esperanta w kształtowaniu tożsamości europejskiej • Rolo de Esperanto en formado de la eŭropa identeco
Spacery wrocławskich esperantystów i ich sympatyków • Promenadoj de vroclavaj esperantistoj kaj iliaj simpatiantoj
Miasta śląskie i ich miasta partnerskie • Sileziaj urboj kaj iliaj partnerurboj
Zapraszamy na fejsbukowe strony i grupy Klubu Esperanto Wrocław • Ni invitas al fejsbukaj paĝoj kaj grupoj de la Vroclava Esperanto-Klubo
 
Klub Esperanto-Wrocław (Fejsbuk) Klub Poligloty Genealogia piosenki Siedziba ŚZE Statut ŚZE

 
Edward T. Wojtakowski

Rola esperanta w kształtowaniu
tożsamości europejskiej

       Polska geograficznie przynależy do Europy, ale czy możemy powiedzieć o sobie, że  jesteśmy Europejczykami? Można przecież mieszkać w Polsce i nie czuć się Polakiem, podobnie można mieszkać w Europie i nie być Europejczykiem. Proces kształtowania się tożsamości narodowej i europejskiej jest długotrwały. Dla Polaków rozpoczął się on w X wieku. Najpierw musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, co to jest tożsamość narodowa, a dopiero potem co to jest tożsamość europejska.

     Tożsamość, to nasza identyczność, nasza odrębność, język za pomocą którego się porozumiewamy z osobami przynależącymi do polskiej grupy narodowej oraz polski dorobek kulturowy. To poczucie, że mimo zmienności czasu i wydarzeń, pozostajemy sobą. Tożsamość europejska nie może się wiązać z wyrzeczeniem się naszej tożsamości narodowej. W dalszym ciągu winniśmy pozostać Polakami i być z tego dumni. Winniśmy szanować nasze symbole narodowe (flaga, herb, hymn), a przede wszystkim dbać o piękno i czystość polskiego języka.

     Nie staniemy się Europejczykami, jeżeli przebierzemy się w stroje tyrolskie czy innego regionu Europy. Tak samo nie staniemy się automatycznie Europejczykami, jeżeli uda się nam doskonale opanować język angielski, niemiecki czy francuski. Abyśmy mogli o sobie powiedzieć, że jesteśmy Europejczykami, musimy posiąść umiejętność swobodnego kontaktowanie się z wszystkimi osobami należącymi do tej grupy. Tak samo kiedy nad naszym sklepem wywiesimy szyld w języku angielskim lub naszej firmie nadamy angielską nazwę, nie będzie to tożsamość z Europą. Europejska tożsamość to szacunek dla wszystkich narodów europejskich oraz dla wszystkich języków. A jak wygląda obecnie równouprawnienie języków w Radzie Europy, możemy zobaczyć wchodząc na jej portal internetowy. W kilku językach (angielski, francuski, niemiecki, rosyjski i włoski) po kilkaset stron, a w pozostałych 26 językach po kilka stron.

     Zachowamy swoją własną narodową tożsamość Polaków i jednocześnie nabędziemy tożsamość europejską tylko wtedy, gdy ze wszystkimi narodami zamieszkującymi Europę będziemy mogli się porozumiewać w języku, który nie będzie związany z tożsamością jednego z narodów europejskich, ale będzie językiem neutralnym. Tym językiem jest esperanto. Żaden pojedynczy naród nie będzie mógł powiedzieć, że jest to język określający jego tożsamość, ale wszystkie narody Europy będą mogły powiedzieć, to jest nasz wspólny język określający naszą europejską tożsamość. Jeżeli narody Europy kontynentalnej będą się porozumiewały między sobą w języku angielskim, to nie ukształtuje się tożsamość europejska, ale tożsamość anglosaska bis.  Ludwikowi Zamenhofowi udało się dokonać cudownej syntezy języków europejskich. Został odrzucony niepotrzebny balast końcówek i form gramatycznych. System głoskowy stanowi 5 samogłosek sylabicznych, 1 niesylabiczna i 22 spółgłoski, które występują w prawie wszystkich językach i są łatwe do wymówienia dla każdego Europejczyka. Można się tylko spierać czy słownictwo esperanta jest wystarczająco bogate. Wiele osób uważa, że dzięki genialnemu systemowi przyrostków i przedrostków oraz łączeniu rdzeni wyrazowych, esperanto jest najbogatszym językiem świata. A pewne braki w niektórych dziedzinach język powszechnie używany szybko nadrobi. Potrzebna jest tylko odważna decyzja polityczna o uznaniu esperanta jako jednego z języków Europy, a życie pokaże, czy wygra angielski, czy neutralne esperanto.

    O tym, że takie administracyjne wprowadzenie języka jest możliwie, świadczy przykład państwa Izrael. Obywatele tego państwa przez wieki mieszkali w kilkudziesięciu krajach świata i mówili różnymi językami. Na wspólny język wybrano hebrajski, który nie był używany 2500 lat, Nie było w nim większości terminów, nie tylko naukowych, ale także z codziennego życia. W ciągu trzech pokoleń język hebrajski stał się żywym językiem scalonego na powrót narodu.

   Dobra znajomość kilku języków daje możliwość jednoczesnego uczestnictwa w kilku kulturach, dlatego winniśmy w miarę naszych możliwości poznawać inne europejskie języki etniczne. Jednak ludzie przychodząc na świat nie są równo obdarzeni talentami do nauki języków. Jeżeli zaczniemy naukę języków od tak trudnego jak angielski, to nie widząc szybkich efektów, możemy się całkowicie zniechęcić do nauki języków. Tymczasem osoby, które swą edukację lingwistyczną rozpoczęły od esperanta, spostrzegają po kilku miesiącach nauki, że biegłe opanowanie drugiego języka jest możliwe, że można nie tylko czytać i mówić, ale również myśleć i śnić w drugim języku. Wtedy wybierają sobie, jako trzeci, język tego kraju, który ich szczególnie interesuje. Jednak angielski dla wielu osób jest zbyt trudny do opanowania. Wystarczy podać przykład jednego z najgenialniejszych umysłów wszechczasów Alberta Einsteina. W wieku 54 lat  musiał emigrować z Niemiec do USA, gdzie do końca swego życia nie zdołał się nauczyć mówić poprawnie po angielsku. Jego współpracownik Leopold Infeld napisał, że Einstein znał tylko 300 słów po angielsku, mimo iż 22 lata pracował naukowo w USA. My naszego języka polskiego uczymy się w domu od rodziców, w przedszkolu, 12 lat w 3-stopniowej szkole. Mimo tylu lat nauki w dorosłym już życiu robimy wiele błędów językowych i prof. Miodek musi nas ciągle poprawiać. Obywatele krajów zachodnioeuropejskich języka polskiego, czeskiego czy litewskiego uczyć się nie będą. Będą w szkole latami szlifowali swoje języki narodowe i zawsze będą nad nami górą, chyba, że my, aby im dorównać, zaniedbamy nasze języki narodowe, ale wtedy utracimy naszą polską, czeską czy litewską tożsamość.

   Panuje powszechna opinia, że świat wybrał już angielski jako język światowy. Nie jest to prawdą. Połowa Anglików i Amerykanów nie potrafi poprawnie pisać po angielsku. Narody Europy nigdy się nie zgodzą, aby ich języki potraktowano jako mniej ważne od angielskiego.

Obywatele Unii Europejkiej mówią wieloma językami - najbardziej używanym językiem jest niemiecki i francuski. Czy jeden z tych języków powinien zostać europejskim językiem urzędowym? Który język powinien koniecznie znać Europejczyk?

    Czy małe i średnie narody Europy muszą zawsze we wszystkim być posłuszne narodom, które  w przeszłości starały się narzucić swą hegemonię innym słabszym narodom? Czy już teraz nie powinny w kontaktach między sobą wprowadzać stopniowo języka esperanto? Niech odpowiedzią będą słowa Ady Sari: Niejedna już „utopia“ stała się dziś faktem dokonanym. Tak też i wielojęzyczność, rozbijająca świat, winna być jak najrychlej obalona przez esperanto i na korzyść prawdziwego zbliżenia i zbratania wszystkich ludzi oraz prawdziwego postępu.

     Język stworzony przez Polaka Ludwika Zamenhofa jest markowym produktem Polski, z którego Polacy nie tylko powinni być dumni, ale również aktywnie promować go jako świetny środek komunikacji w jednoczącej się Europie.

        Edward T. Wojtakowski

Rolo de Esperanto en formado
de la eŭropa identeco

        Pollando geografie apartenas al Eŭropo, sed ĉu ni rajtas diri, ke ni estas eŭropanoj? Oni ja povas loĝi en Pollando kaj ne senti sin polo, simile oni povas loĝi en Eŭropo kaj ne esti eŭropano. Formado de nacia kaj eŭropa identeco estas longdaŭra proceso. Unue ni devas trovi respondon je demando, kio estas nacia identeco, kaj nur poste kio estas la eŭropa identeco.

       Nacia identeco, esprimiĝas en nia aparteco, lingvo en kiu ni komunikiĝas kun personoj apartenantaj al nia nacia grupo kaj nia nacia kultura herdaĵo. Ĝi estas sento, ke malgraŭ  tempofluo kaj ŝanĝoj, ni restas diferencaj. La eŭropa identeco ne povas esti ligita kun rezigno de nacia identeco. Ni daŭre devas esti poloj (francoj, italoj ktp) kaj esti pri tio fieraj. Ni devas estimi niajn naciajn simbolojn (flago, blazono. himno), kaj antaŭ ĉio, ni devas zorgi pri beleco kaj pureco de nia nacia lingvo.

  xxx











     Ni konservos nian propran nacian identecon kaj samtempe ni akiros la eŭropan identecon nur tiam, kiam kun ĉiuj nacioj loĝantaj en Eŭropo, ni interkomunikiĝos en lingvo, kiu ne estos ligita kun identeco de unu el eŭropaj nacioj, sed estos neŭtrala lingvo. Tiu lingvo estas Esperanto. Neniu unuopa nacio povos diri, ke ĝi estas lingvo determinanta ĝian identecon. sed ĉiuj eŭropaj nacioj povos diri, ĝi estas nia komuna lingvo determinanta nian eŭropan identecon. Ludoviko Zamenhof sukcesis fari miraklan sintezon de eŭropaj lingvoj. Estas forigita senbezona balasto de finaĵoj kaj gramatikaj formoj. La fonetikan sistemon formas vokaloj kaj konsonantoj faciele elparoleblaj por ĉiu eŭropano. Multaj personoj opinias, ke dank' al genia sistemo de sufiksoj kaj prefiksoj, kaj ankaŭ dank' al kunigado de vortradikoj, esperanto estas la plej riĉa lingvo de la mondo. Kaj kelkajn mankojn en iuj fakoj lingvo ĝenerale uzata rapide kompletigos. Estas bezona nur kuraĝa politika decido pri rekono de esperanto kiel unu el lingvoj de la Eŭropa Unio, kaj vivo montros, ĉu venkos la angla, ĉu la neŭtrala esperanto.

     Pri tio, ke administra enkonduko de lingvo estas ebla, atestas ekzemplo de Israelo. Civitanoj de tiu lando dum jarcentoj loĝis en kelkdek landoj de la mondo kaj parolis diversajn lingvojn. Por komuna lingvo oni elektis la hebrean, kiu ne estis uzata dum 2500 jaroj. En ĝi mankis ne nur sciencaj terminoj, sed ankaŭ tiuj de ĉiutaga vivo. Dum tri generacioj la hebrea fariĝis viva lingvo de integriĝinta nacio.

      Bona kono de kelkaj lingvoj donas eblecon partopreni samtempe kelkajn kulturojn, tial laŭ niaj eblecoj ni devas ekkonadi aliajn etnajn lingvojn. Tamen homoj alvenante en la mondon, ne estas samgrade dotitaj per talento lerni lingvojn. Se ni komencos lingvolernadon de tiel malfacila kiel la angla, tiam nevidante rapidajn efektojn, ni povas tute senvolontiĝi al lingvolernado. Dume personoj, kiuj sian lingvistikan edukadon komencis de esperanto, rimarkas post kelkaj monatoj de lernado, ke flua ekrego de alia lingvo estas ebla, ke oni povas ne nur legi kaj paroli, sed ankaŭ pensi kaj sonĝi en alia lingvo. Tiam ili elektas, kiel la trian, lingvon de tiu lando, kiu ilin precipe interesas. Tamen la angla por multaj personoj estas tro malfacila por ekrego. Sufiĉas doni ekzeplon de Albert Einstein, unu el la plej geniaj mensoj en la homa historio. En aĝo de 54 jaroj li estis devigita elmigri el Germanio en Usonon, kie ĝis fino de sia vivo li ne sukcesis lerni korekte la anglan. Lia kunlaboranto la pola fizikisto Leopold Infeld skribis, ke Einstein konis nur 300 vortojn angle, malgraŭ ke li dum 22 jaroj laboris science en Usono. Ni, orienteŭropanoj, lernas nian nacian lingvon hejme de gepatroj, poste en antaŭlernejo kaj 12 jarojn en trigrada lernejo. Malgraŭ multjara lernado en nia plenkreskula vivo ni faras multajn lingvajn erarojn kaj lingvosciencistoj devas korekti nin. Civitanoj de okcidenteŭropaj landoj ne lernos la litovan, polan, aŭ ukrainan. Ili dum jaroj perfektigados en lernojoj siajn naciajn lingvojn kaj ĉiam superados nin, escepte nur se ni por egaliĝi kun ili, malzorgos niajn naciajn lingvojn, sed tiam ni perdos nian litovan, polan aŭ ukrainan identecon.

   En orienteŭropaj landoj regas opinio, ke la mondo elektis jam la anglan kiel mondlingvon. Tio ne estas vero. Duono de angloj kaj usonanoj ne scipovas korekte skribi angle. Eŭropaj nacioj neniam konsentos, ke iliajn lingvojn oni traktu kiel malpli gravajn ol la angla.

Civitanoj de la Eŭropa Unio parolas multajn lingvojn. La plej uzata estas la germana kaj franca, Ĉu unu el tiuj lingvoj devintus fariĝi la oficiala eŭropa lingvo? Kiun lingvon devas nepre koni ĉiu rŭropano?

    Ĉu etaj kaj mezaj landoj de Eŭropo devas ĉiam kaj en ĉio obei naciojn, kiuj en pasinteco strebis altrudi sian hegemonion al aliaj malpli fortaj nacioj? Ĉu jam nun, en reciprokaj kontaktoj inter si, ne devas enkondukadi laŭgrade Esperanton? La respondo estu vortoj de fama pola operkantistino Ada Sari: Jam ne unu „utopio“ fariĝis nun fakto efektivigita. Ankaŭ la plurlingveco, apartiganta la mondon, devus esti kiel eble rapide faligita de Esperanto avantaĝe por vera proksimiĝo kaj fratiĝo de la homoj kaj por vera progreso.

    Lingvo kreita en Pollndo de Ludoviko Zamenhof estas marka pola produkto, pri kiu poloj ne nur devas esti fieraj, sed ankaŭ aktive promocii ĝin kiel bonega rimedo de komunikado en la unuiĝanta Eŭropo.

     

 


wielojęzyczne strony oferujące użytkownikom internetu przystępne nformacje o esperancie oraz bezpłatne kursy tego języka.
https://lernu.net/pl
http://kurso.com.br/index.php?pl
Esperanto to żywy język doskonale nadający się do międzynarodowej komunikacji z dalekimi kuzynami